Tak zwane DEX to zdecentralizowane giełdy kryptowalut, co oznacza, że są zarządzane przez protokół (technicznie inteligentny kontrakt on-chain), a nie przez prawdziwe osoby.
Różnią się od CEX, czyli giełd scentralizowanych, pod wieloma względami, ale ich użytkowanie stało się obecnie dość podobne.
Istnieje jednak jedna istotna różnica dotycząca ich użytkowania.
W rzeczywistości DEX-y, działające on-chain, są całkowicie niekompatybilne z prawdziwymi tradycyjnymi walutami fiat, takimi jak dolary i euro, z prostego powodu, że prawdziwe waluty fiat nie istnieją on-chain.
W przyszłości tak zwane CBDC (Central Bank Digital Currencies - Cyfrowe Waluty Banków Centralnych) mogą również pojawić się na głównych publicznych blockchainach, ale na razie ich nie ma i nie jest nawet pewne, czy będą w przyszłości.
W rzeczywistości CBDC bardzo prawdopodobne będą oparte na własnym rejestrze, zarządzanym bezpośrednio przez bank centralny, który je emituje, i mogą nie mieć żadnej potrzeby, aby również pojawiać się na publicznych blockchainach.
Chociaż waluty fiat nie są obecne na DEX-ach, istnieją stablecoiny, takie jak USDT i USDC, które można uznać pod każdym względem za wersje dolara fiat on-chain.
Dlatego na DEX-ach nie operuje się - i nie można operować - bezpośrednio w walucie fiat. Transakcje przeprowadza się w stablecoinach, co nieuchronnie oznacza, że każdy, kto chce wejść lub wyjść w walucie fiat, musi polegać na CEX-ach, aby zamienić fiat na stablecoiny i odwrotnie.
Kolejną istotną różnicą między DEX a CEX jest to, że zdecentralizowane giełdy nie wymagają żadnej weryfikacji tożsamości użytkownika i są całkowicie anonimowe.
Szczerze mówiąc, ponieważ są oparte na publicznych blockchainach, obecnie istnieją narzędzia, które w wielu przypadkach pozwalają na śledzenie nazwy właściciela anonimowego konta na DEX-ie, ale w zdecydowanej większości przypadków mogą być używane nie tylko swobodnie, ale także anonimowo.
Jednak podczas korzystania z CEX w celu wymiany fiat na stablecoiny, anonimowość jest często zagrożona.
Kolejna kluczowa różnica polega na tym, że na CEX-ach depozytariuszem środków użytkowników jest operator giełdy, podczas gdy na DEX-ach pozostaje nim sam użytkownik.
Należy jednak zauważyć, że gdy środki są deponowane na DEX-ie w celu użytkowania, są one faktycznie deponowane w inteligentnym kontrakcie, który w przypadku problemów może już nie pozwolić użytkownikowi na dostęp do tych środków lub w przypadku kradzieży nie może zwrócić skradzionych aktywów.
Kupowanie kryptowalut na DEX-ie oznacza zasadniczo "zamianę" jednego tokena na drugi dzięki pulom płynności zarządzanym przez inteligentne kontrakty.
Jest to często bardzo proste działanie, porównywalne do tego na tradycyjnych CEX-ach, ale technicznie ma istotne różnice.
Pierwszym krokiem jest jednak zdeponowanie środków na zdecentralizowanej giełdzie.
Nie jest konieczne deponowanie stablecoinów, ponieważ wiele DEX-ów obsługuje pary handlowe w natywnej kryptowalucie blockchainu, na którym są oparte. Na przykład DEX-y na Ethereum obsługują różne pary handlowe w ETH.
W przypadku, gdy chcesz zdeponować stablecoiny, musisz najpierw kupić je na CEX-ie za pomocą waluty fiat, jeśli jeszcze ich nie masz w portfelu.
Aby korzystać z DEX-a, wymagany jest portfel non-custodial.
Jest to portfel kryptowalutowy w pełni należący wyłącznie do użytkownika, co oznacza, że przyznaje pełną i wyłączną kontrolę nad kluczami prywatnymi jedynie użytkownikowi i nikomu innemu.
Przed przystąpieniem do działania wskazane jest dokładne zrozumienie, czym są portfele non-custodial, jak działają i jak z nich korzystać, ponieważ nie mają one odpowiednika w tradycyjnych finansach.
Ogólnie najczęściej używanym portfelem non-custodial do interakcji z DEX-ami, szczególnie tymi na Ethereum i Solana, jest MetaMask, który może być również używany w łańcuchach kompatybilnych z EVM, takich jak Arbitrum, Base, Optimism i Polygon. Jest dostępny zarówno jako rozszerzenie przeglądarki, jak i jako aplikacja mobilna.
Innym szeroko używanym portfelem non-custodial jest Trust Wallet, także dlatego, że obsługuje ponad 100 blockchainów. Ten portfel jest obecnie dostępny zarówno jako rozszerzenie przeglądarki, jak i jako aplikacja mobilna.
Dla DEX-ów na Solana szeroko używany jest Phantom.
Portfel non-custodial powinien być pobierany wyłącznie z oficjalnej strony internetowej lub oficjalnych sklepów z aplikacjami, a po utworzeniu nowego konta absolutnie konieczne jest staranne zapisanie frazy seed w całkowitym bezpieczeństwie.
W rzeczywistości bez niej może być całkowicie niemożliwe odzyskanie środków w przypadku problemów. Co więcej, każdy, kto ją posiada, ma pełny i nieograniczony dostęp do wszystkich środków w portfelu, więc musi być chroniona najlepiej jak to możliwe i nigdy nie powinna być udostępniana nikomu.
Po zainstalowaniu portfela non-custodial konieczne jest zdeponowanie w nim środków.
Niektóre portfele non-custodial umożliwiają również zakupy w walucie fiat, jeśli są połączone z kompatybilnymi usługami scentralizowanymi.
Alternatywnie, początkowe zakupy można dokonać na CEX-ie, a następnie środki można przenieść do portfela non-custodial.
W tym momencie jednak środki powinny zostać przeniesione do DEX-a, ale pojawia się problem.
W rzeczywistości, aby przenieść środki z portfela non-custodial do inteligentnego kontraktu on-chain DEX-a, należy zapłacić opłaty.
Opłaty muszą być płacone wyłącznie i jedynie w natywnej kryptowalucie blockchainu, na którym transakcja jest wykonywana, a transakcja musi być wykonywana wyłącznie i jedynie na jednym z blockchainów obsługiwanych przez DEX.
Dlatego jeszcze przed otrzymaniem środków w portfelu non-custodial konieczne jest zbadanie, który blockchain będzie używany, wybierając go spośród tych obsługiwanych przez DEX przeznaczony do użytku (często DEX-y obsługują pojedynczy łańcuch plus jego warstwy-2).
Po wybraniu blockchainu, który zamierzasz użyć, wszystkie operacje on-chain muszą być przeprowadzane na tym blockchainie, w tym początkowy depozyt do portfela non-custodial.
Konieczne będzie również upewnienie się, że portfel non-custodial ma wystarczające środki w natywnej kryptowalucie tego blockchainu, aby pokryć opłaty za kolejne transakcje.
W tym momencie drugi depozyt, ten na DEX-ie, musi być zawsze i tylko dokonywany przy użyciu tego blockchainu.
Depozyt na DEX-ie dokonuje się po prostu poprzez wysłanie środków z portfela non-custodial do DEX-a na wybranym blockchainie i zapłacenie opłat w jego natywnej kryptowalucie.
Dla DEX-ów na Ethereum natywną kryptowalutą używaną do płacenia opłat jest ETH, natomiast dla tych na Solana, na przykład, jest to SOL.
Ogólnie jednak, aby korzystać ze swoich środków na DEX-ie, wystarczy podłączyć portfel non-custodial, co czyni drugi depozyt znacznie prostszym. W rzeczywistości w wielu przypadkach, po podłączeniu portfela non-custodial do DEX-a, środki już obecne w portfelu mogą być używane bezpośrednio na samym DEX-ie.
Po zdeponowaniu środków na DEX-ie, zarówno tych przeznaczonych do zakupu, jak i tych do zapłacenia opłat, możesz przystąpić do zakupu.
W rzeczywistości, po połączeniu z portfelem, proces zakupu jest często bardzo prosty.
Innymi słowy, główne komplikacje pojawiają się tylko podczas początkowej fazy konfiguracji, która jest wykonywana tylko raz. Po skonfigurowaniu wszystkiego i zdeponowaniu środków na giełdzie, reszta jest dość prosta i bardzo podobna do tego, co robi się na CEX-ach.
Aby dokonać zakupu, wystarczy wybrać na DEX-ie parę handlową, której chcesz użyć, która musi składać się z tokena, który chcesz kupić, i tego, którego chcesz użyć do płatności.
W tym momencie różne interfejsy różnych DEX-ów zmieniają się nieznacznie, więc procedura różni się nieznacznie w szczegółach od jednego DEX-a do drugiego. Jednak logika zawsze pozostaje taka sama.
Wprowadź ilość tokena, który chcesz kupić, a DEX automatycznie obliczy kurs wymiany na podstawie puli płynności w danym momencie.
Ustaw tolerancję poślizgu (zwykle między 0,5% a 1%), która jest maksymalną dopuszczalną zmianą ceny, aby uniknąć strat w przypadku zmienności.
Upewnij się, że masz wystarczające środki na pokrycie opłat, a jeśli wszystko jest poprawne, kliknij, aby zainicjować transakcję (tj. zamianę).
Od tego momentu DEX zajmuje się wszystkim.
Ważne wyjaśnienie: opłaty mogą się zmieniać w zależności od czasu i zależą również od poziomu przeciążenia blockchainu.
Dlatego zawsze wskazane jest dokładne sprawdzenie ich wysokości przed zainicjowaniem zamiany, ponieważ mogą być szczególnie wysokie w określonych momentach i prowadzić do nieprzyjemnych niespodzianek.
Po zakończeniu zamiany zakupione tokeny będą na koncie DEX-a. Jeśli DEX jest podłączony do portfela non-custodial, będą już tam również.


