Majątek byłego rzecznika praw obywatelskich Samuela Martiresa wzrósł o ponad 20 milionów peso w ciągu sześciu lat sprawowania urzędu, według jego Oświadczenia o Aktywach, Zobowiązaniach i Wartości Netto (SALN).

To ten sam rzecznik, który zasłynął z ograniczania dostępu do SALN, które są dokumentami publicznymi.

Martires miał wartość netto 57 milionów peso (czyli 57 064 806 peso) w 2018 roku, czyli w roku, gdy były prezydent Rodrigo Duterte mianował go rzecznikiem. W 2024 roku, sześć lat po rozpoczęciu siedmioletniej kadencji, wartość netto byłego rzecznika wzrosła do 78 milionów peso (czyli 78 192 000 peso) — o 21 milionów peso więcej niż jego wartość netto z 2018 roku.

Były rzecznik zakończył swoją kadencję w 2025 roku, a jego SALN za ten rok będzie dostępne dopiero w 2026 roku.

Wzrost wartości netto Martiresa był spowodowany jego gotówką, która obejmuje depozyty bankowe, obligacje i fundusze inwestycyjne. Jako były sędzia, Martires otrzymuje również emeryturę i świadczenia emerytalne z sądownictwa, co mogło zwiększyć jego inwestycje gotówkowe.

Podobnie było w przypadku byłej rzeczniczki Conchity Carpio Morales, której wartość netto wzrosła o miliony podczas jej kadencji z powodu gotówki, powiększonej o emeryturę i świadczenia emerytalne, wynikające z jej poprzednich stanowisk w rządzie

Martires nie zadeklarował żadnych zobowiązań.

Gotówka, broń: osobiste aktywa Martiresa

Wśród swoich osobistych aktywów Martires zadeklarował nieruchomości, w tym biżuterię, gotówkę, pojazdy, a nawet obrazy.

Jego aktywa gotówkowe stanowiły lwią część jego osobistego majątku, napędzając wzrost jego całkowitej wartości netto na przestrzeni lat. Zadeklarował 31,9 miliona peso w gotówce w 2018 roku (czyli 31 918 806 peso), a następnie 48,3 miliona peso do 2024 roku — co oznacza wzrost o około 16 milionów peso.

Po gotówce, udziały korporacyjne Martiresa stanowiły największą część. Te udziały były wyceniane na 20 milionów peso od 2018 do 2021 roku, a następnie wzrosły do 23,5 miliona peso w 2022 roku i utrzymały się na tym poziomie do 2024 roku.

Ponadto Martires zaczął deklarować walutę obcą dopiero w 2019 roku, czyli rok po objęciu urzędu. Jego aktywa w walucie obcej osiągnęły szczyt w 2024 roku na poziomie 371 000 peso (czyli około 7 000 dolarów).

Podobnie jak mianujący go Duterte, były rzecznik również ma skłonność do broni. Zaczął deklarować broń palną w swoich aktywach w 2020 roku. Broń Martiresa kosztowała 350 000 peso, od 2020 do 2024 roku.

SALN byłego rzecznika pokazują jedynie całkowity koszt nabycia jego nieruchomości (takich jak biżuteria i broń), a nie ich ilość ani indywidualny koszt.

Nieruchomości mieszkalne

Podczas gdy jego majątek osobisty rósł z czasem, nieruchomości Martiresa pozostały bez zmian.

Zadeklarował swoje nieruchomości o łącznej wartości 1 558 000 peso od 2018 roku, a kwota ta pozostała niezmieniona do 2024 roku.

Nieruchomości Martiresa składają się łącznie z sześciu posiadłości, zlokalizowanych w Quezon City, Rizal, Northern Samar i Samar (jego rodzinne miasto) oraz Baguio City. Jego najdroższą nieruchomością, przynajmniej na podstawie kosztu nabycia, jest dom z działką w Quezon City.

Wytyczne SALN definiują koszt nabycia jako "kwotę pieniędzy zapłaconą lub wartość
rzeczy przekazanej w zamian za nabycie lub posiadanie jej."

"Nieruchomości i majątek osobisty urzędnika muszą być zgłaszane przy użyciu kosztu nabycia, ponieważ jest on obiektywny i weryfikowalny," powiedział Rapplerowi jeden z prawników handlowych. "Koszt nabycia jest wymagany, ponieważ może być łatwo poparty dokumentami, takimi jak Akt Sprzedaży i oficjalne pokwitowania, które można łatwo poddać audytowi. Unika się spekulacji i ułatwia urzędnikowi przestrzeganie przepisów."

Była komisarz Biura Dochodów Wewnętrznych Kim Henares wyjaśniła Rapplerowi, że SALN mają na celu określenie kwoty pieniędzy wydanych przez urzędników publicznych na ich nieruchomości, więc koszt nabycia był narzędziem do określenia, ile wydali.

Zgodnie z wytycznymi SALN, wartość netto jest obliczana przy użyciu kosztów nabycia lub kwoty/wartości całkowitych aktywów (zarówno nieruchomości, jak i majątku osobistego), minus zobowiązania.

Tymczasem Martires ma trzy nieruchomości zadeklarowane w swoim SALN, ale ich wartość nie została uwzględniona w obliczeniach, ponieważ są oznaczone jako nieruchomości odziedziczone. Martires odziedziczył dwie z tych nieruchomości w 1961 roku, a trzecią w 2005 roku.

Zgodnie z zasadami SALN, nie należy deklarować kosztu nabycia w przypadku nieruchomości odziedziczonych lub otrzymanych w darowiźnie, więc Martires nie złożył takiej deklaracji dla swoich odziedziczonych nieruchomości.

Henares powiedziała, że taka była rzeczywiście praktyka, dodając, że rzeczywiście nie będzie kosztu nabycia dla odziedziczonych nieruchomości, ponieważ deklarujący nie wydał żadnych pieniędzy na te aktywa.

Brak interesów biznesowych

Martires nie zadeklarował również żadnych interesów biznesowych ani powiązań finansowych.

Jeśli chodzi o krewnych w rządzie, Martires zadeklarował tylko jednego — swojego syna Josefa Angelo Martiresa.

W swoim SALN z 2018 roku Martires zadeklarował, że jego syn pracował jako główny asystent wykonawczy w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Młodszy Martires piastował to stanowisko do 2021 roku.

Od 2022 do 2023 roku Josef Angelo pracował w Departamencie Reformy Rolnej (DAR), gdzie pełnił funkcję asystenta sekretarza.

W 2024 roku został podsekretarzem DAR, pełniąc funkcję podsekretarza ds. biura usług wsparcia do chwili obecnej.

Kim jest Martires?

Poprzez swoje Memorandum Okólne nr 1 z serii 2020, Martires stał się znany jako rzecznik, który ograniczył dostęp do SALN znajdujących się w repozytorium Rzecznika. Te dokumenty są używane do monitorowania majątku urzędników publicznych.

SALN znajdujące się pod opieką Rzecznika obejmują te należące do prezydentów, wiceprezydentów i szefów organów konstytucyjnych.

Z powodu ograniczeń Martiresa, jego i Duterte ostatnie SALN pozostawały tajne aż do niedawna, kiedy nowo mianowany Rzecznik Jesus Crispin "Boying" Remulla ponownie otworzył dostęp do SALN. (CZYTAJ: Czy Sara jest naprawdę celem? Co zawiera memorandum Remulli, które umożliwia dostęp do SALN?)

Będąc rzecznikiem w 2021 roku, Martires dążył do "surowych kar" — w tym kary więzienia do pięciu lat — dla każdego, kto dokonuje "komentarzy" na temat SALN urzędników i pracowników rządowych.

Co więcej, Martires wstrzymał również kontrole stylu życia prowadzone przez Biuro Rzecznika od czasu, gdy został mianowany przez byłego prezydenta Rodrigo Duterte w lipcu 2018 roku.

Nazwisko byłego rzecznika zostało wciągnięte w niedawną kontrowersję po ujawnieniu, że odwrócił on nakaz zwolnienia wydany przez Rzecznika wobec uwikłanego w skandal senatora Joela Villanueva. Nakaz zwolnienia pochodził od jego poprzedniczki Morales, która nakazała zwolnienie Villanueva ze służby publicznej z powodu rzekomego niewłaściwego wykorzystania 10 milionów peso z jego przydziału na fundusz poselski w 2008 roku.

Przed swoją kadencją jako główny pogromca korupcji w kraju, Martires służył w sądownictwie na różnych stanowiskach. Był przewodniczącym sędzią Sądu Regionalnego w Agoo, Oddział 32, a następnie pełnił funkcję sędziego w Sandiganbayan.

W sądzie antykorupcyjnym Martires stał się kontrowersyjny, ponieważ był częścią wydziału sądu, który podtrzymał umowę o przyznaniu się do winy byłego kontrolera wojskowego, generała dywizji Carlosa Garcii.

Był również sprawozdawcą decyzji Sandiganbayan, która oczyściła zmarłego dyktatora Ferdinanda E. Marcosa, zmarłego szefa Sił Zbrojnych Filipin Fabiana Vera i biznesmena Roberto Ongpina z zarzutów dotyczących rzekomego oszustwa Banku Centralnego Binondo.

Martires ma bliskie powiązania z Duterte. Był pierwszym nominatem byłego prezydenta do Sądu Najwyższego w marcu 2017 roku, więc nie było zaskoczeniem, że Duterte wybrał go na swojego Rzecznika. – Rappler.com