Kerstmis in de Filipijnen is altijd een daad van collectief verzet geweest — een jaarlijkse herbevestiging dat vreugde nog steeds uit ontberingen kan worden gehaald en hoop kan overleven, zelfs wanneer het bestuur de mensen die het belooft te dienen niet beschermt. 

In de zachte gloed van lantaarns, de warmte van families die samenkomen ondanks stijgende prijzen en krimpende kansen, vindt men de koppige veerkracht van een natie die weigert te verwelken.

Dit jaar staat het land op een scherper, gevaarlijker kruispunt. Natuurrampen worden intenser, door mensen veroorzaakte rampen worden brutaler, en de politieke en economische winden lijken harder te blazen tegen degenen die al het minste in het leven hebben. Kerstmis kan deze realiteit niet uitwissen; het kan het alleen verlichten.

Door de hele archipel heen worden families die zich herstellen van stormen geconfronteerd met een verwoestender storm — een storm die niet door de natuur wordt veroorzaakt, maar door de corrupte handen van degenen die de leiding hebben. Miljarden bestemd voor overstromingsbeheersing verdwijnen in de zakken van sjacherlaars en vetgemeste netwerken van patronage. 

Publieke middelen bedoeld voor ziekenhuizen, klaslokalen, landbouw en vervoer worden weggezogen naar de particuliere kluizen van politici die de nationale begroting behandelen als hun persoonlijke spaarpot. De inflatie is misschien op papier afgenomen, maar de geleefde ervaring van Filipijnen vertelt een harder verhaal: lonen die halverwege de maand niet meer toereikend zijn, elektriciteits- en waterrekeningen die omhoog kruipen, en een arbeidsmarkt verzwakt door bestuurschandalen die de investeerders afschrikken die de economie zo hard nodig heeft. In deze omgeving worden de armen niet alleen naar de marges geduwd — maar erover heen.

En toch, zelfs te midden van dit sombere landschap, roert zich iets anders onder de oppervlakte. Desillusie rijpt tot onderscheidingsvermogen. Gemeenschappen geteisterd door rampen erkennen dat klimaatkwetsbaarheid onlosmakelijk verbonden is met corruptiekwetsbaarheid. Burgers zien dat elk niet-geleverd evacuatiecentrum, elk te duur overheidsproject en elk door vriendjes gericht contract de kloof tussen overleven en catastrofe vergroten. 

Het onwelkome cadeau dat 2025 onder de boom van elke Filipijn heeft gelegd is helderheid: het land kan zich noch leiders veroorloven die profiteren van de pijn van hun volk, noch kan het doorgaan met het goedpraten van een politieke cultuur die straffeloosheid en dynastieke macht beloont boven verdienste en verantwoordelijkheid. (Het geld volgen, het netwerk blootleggen: Een jaar van Rappler-onderzoeken)

Het komende jaar zal testen of deze helderheid uitbloeit tot moed. Volgend jaar is niet zomaar een verkiezingscyclus — het is een referendum over wat voor soort natie we bereid zijn te worden. 

Zullen we dezelfde families die een openbaar ambt als erfenis behandelen ons lot blijven dicteren? Zullen we ambtenaren blijven tolereren die zichzelf verrijken terwijl kinderen in evacuatiecentra op koude vloeren slapen? Zullen we blijven applaudisseren voor "strongmen" die over orde spreken terwijl ze angst zaaien, of doen alsof we niet zien hoe corruptie de armen berooft lang voordat een tyfoon dat doet? Of zullen we eindelijk aandringen op leiders die begrijpen dat openbare dienstverlening een offer is, geen franchise — leiders die instellingen bouwen die sterk genoeg zijn om stormen te weerstaan, niet schema's die sterk genoeg zijn om audits te weerstaan?

Kerstmis nodigt ons niet alleen uit tot tederheid, maar ook tot waarheid. De waarheid is dat de Filipijnen op een scharnierpunt staan. Onze democratische broosheid komt aan het licht. Ons economisch traject is onzeker. Ons geduld, dun gerekt door onrecht, raakt uitgeput. Maar hetzelfde seizoen herinnert ons er ook aan dat transformatie — van individuen, van samenlevingen, van naties — rustig begint, in het flakkeren van overtuiging, in de vastberadenheid van gewone mensen die beter eisen omdat ze weten dat ze beter verdienen.

Terwijl het vuurwerk knettert en koorenstemmen opstijgen deze kersttijd, mogen we een ander soort gebed het nieuwe jaar in dragen: dat we de collectieve moed vinden om de cycli te doorbreken die ons generaties lang hebben gebroken; dat we leiders afwijzen die van ons stelen; dat we degenen die zijn genegeerd omhoog tillen; dat we ons herinneren dat bestuur geen spektakel van macht is maar een heilig vertrouwen. En mogen we allemaal aandringen — eindelijk, stevig — op een Filipijnen waar rampen geen kansen worden voor corruptie maar katalysatoren voor hervorming.

Deze kerstmis staat de natie gewond maar wakker. En er is geen groter cadeau dat we elkaar kunnen geven dan de onwrikbare toewijding om een land te bouwen waar hoop niet alleen tijdens de feestdagen wordt gevoeld, maar elke dag van het jaar wordt geleefd.

Vrolijk kerstfeest, iedereen! – Rappler.com

Klik hier voor meer Vantage Point artikelen.